Türkiye’de su, tüm dünyada olduğu üzere en çok tarım kesiminde harcandığını söz eden DSİ Genel Müdürü Mehmet Akif Balta, “Ülkemizde günümüz teknik ve ekonomik kaideleri çerçevesinde, çeşitli gayelere yönelik olarak yıllık tüketilebilecek su potansiyeli 112 milyar metreküp olup, bu ölçünün yıllık 57 milyar metreküplük kısmı kullanılmaktadır. 57 milyar metreküp suyun %77’lik kısmı ise tarım bölümünde harcanmaktadır” dedi.
Balta, DSİ’nin bu sahiden yola çıkarak bilhassa 2000’li yılların başından itibaren sulamada büyük oranda tasarruf sağlayan çağdaş sulama sistemlerine geçişi hızlandırdığını kaydederek, “2002 yılında ülkemizde %6 düzeyinde olan basınçlı-borulu sulama sistemlerinin oranı günümüz itibariyle %35 düzeyine yükseltilmiştir. Bu oran inşaatı devam eden sulama projelerinde %95 düzeyindedir. Öte yandan mevcut iptidai sulama sistemleri de hayata geçirilen yenileme ve rehabilitasyon projeleri ile modernize edilmektedir.
Klasik sulama sistemlerinde 8 hektar sulama alanına saniyede ortalama 30 litre su verilirken çağdaş sulama sistemlerinden yağmurlama ve damlama sulamada 8 hektara saniyede ortalama 10 litre su verilmektedir. Böylece 2/3 oranında su tasarrufu sağlanmaktadır.” siye konuştu.
Sulamada otomasyon çalışmaları
Tarlalarda su tüketimini düşürerek israfı önleyen, bitkilerin sağlıklı büyümesini sağlayan ve ziraî üretim verimliliğini artıran sulama otomasyonu çalışmalarına DSİ tarafından 2016 yılından itibaren başlandığının altını çizen Genel Müdür Mehmet Akif Balta, “Yapay zekâ takviyeli otomasyon çalışmaları kapsamında; toprak nem sensörleri, hava durumu istasyonları ve bitki ölçüm aygıtları üzere sensörler sayesinde tarım topraklarındaki nem seviyesi, hava şartları ve bitkilerin durumu üzere kıymetli bilgiler toplanmakta, elde edilen datalar bulut tabanlı platformlarda işlenerek çiftçilere gerçek vakitli sulama imkânı sunmaktadır. Böylelikle çiftçiler bitkilerin sulama ihtiyaçlarına ait daha hassas bilgileri elde etmekte ve su kaynaklarını israf etmeden verimli bir halde kullanabilmektedir.
Sulama otomasyonu çalışmaları kapsamında Çay- Selevir (410 ha) ve Çobanlar- Seyitler (250 ha) sulamaları otomasyon sistemleri ile birlikte işletmeye alınmıştır.
Tarımsal suyun verimli kullanımı ile ilgili olarak; Türkiye’de su tasarrufu için yapısal önlem çalışmaları kapsamında kapalı sistem sulama alanlarında ön yüklemeli sayaç heyetimi, hacim asıllı fiyatlandırmanın yaygınlaştırılması, sulama otomasyonu uygulamaları vb. çalışmalar yürütülmektedir.
Bu kapsamda DSİ tarafından inşa edilerek işletmeye alınan; 3 bin 333 hektarlık İmamoğlu Sulaması, 250 hektarlık Seyitler Sulaması, 319 hektarlık Bayırköy Sulaması ve 191 hektarlık Hasanbeyler Sulamalarında sulama otomasyonu projeleri uygulamaya alınmıştır. Ayrıyeten 58 bin 832 adet sayaç, sulama otomasyonunu desteklemek için fiilen kullanılmaktadır.” dedi.
Atıksu Arıtımı ve Geri Kazanım
DSİ 2011 yılında 6200 sayılı Kuruluş Kanununa eklenen “kullanılmış suları tekrar kazanmak gayesiyle gerekli tesisleri yapmak yahut yaptırmak” kararı ile atıksu alandaki çalışmalarına sürat vermiştir. Bu çerçevede hizmete alınan 24 adet evsel atıksu artıma tesisi ile günlük 322 milyon metreküp atıksu arıtılarak ziraî sulamada kullanılabilecek kalitede hizmete sunulmaktadır.
Arıtılmadan tabiata deşarj edildiğinde suyumuzu, toprağımızı ve tabiatı kirleten atıksular, atıksu arıtma tesislerimiz sayesinde su arzını artıran bir kaynağa dönüşmektedir. Bu uygulamanın en yakın ve hoş örneği 14 Mart 2024 tarihinde Tarım ve Orman Bakanımız İbrahim Yumaklı’nın iştirakleriyle hizmete alınan Afyonkarahisar Evsel Atıksu Arıtma Tesisi Sulaması’dır. Ülkemizin bu alandaki en büyük projesi olan bu tesiste arıtılan günlük 44 bin metreküp su ile 9 bin 50 dekar arazi sulanmaktadır.
DSİ Genel Müdürü Mehmet Akif Balta, “Su tasarrufu konusunda ise yaptığı açıklamada Tarım ve Orman Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve öteki kurum ve kuruluşlar tarafından hayata geçirilen su tasarrufuna yönelik önlemler, vatandaşlarımızın iştiraki olmadan bir istikametiyle eksik kalmaktadır. Vatandaşlarımız herkes tarafından bilinen; damlatan muslukların onarılması ya da duşta geçirilen mühletin kısaltılması üzere kolay ve tesirli prosedürlerin dışında aşağıdaki yollarla de kıymetli ölçüde suyun israf edilmesini engelleyebilir.
Gıda Tasarrufu
Küresel olarak ziraî eserler 1/3 oranında israf edilmekte ve çöpe atılmaktadır. Besin israfını azaltmak, global olarak suyun en çok tüketildiği tarım bölümünde talebi azaltarak su kaynaklarımızın korunmasına yardımcı olacaktır.
Elektrik Tasarrufu
Tarım kesimi üzere güç dalı de suya bağımlıdır. Elektrik üretimi %90 oranında su ağırdır. Kullanılmayan elektrikli aygıtların ve ışıkların kapatılması elektrik tasarrufunun yanında su israfının da önüne geçecektir.” dedi.
Su kaynaklarımızı kirletmeyelim
Genel Müdür Mehmet Akif Balta, “Suyu ölçülü ve israf etmeden kullanarak tasarruf sağlayabileceğimiz üzere kaynaklarımızın kirlenmesine mani olarak da birebir sonuca ulaşabiliriz. Evsel atık yağları, son tüketim tarihi geçmiş ilaçları ve kimyasal hususları lavabo/tuvaletlere dökmeyerek su kaynaklarımızın korunmasına takviye olabiliriz.
Yaşam kaynağımız olan su tıpkı vakitte her türlü mal ve hizmet üretim sürecinin değişmez girdisi pozisyonunda bulunmaktadır. Bu çerçevede tükettiğimiz her eser değişen ölçülerde su içermektedir. Örneğin bir kot pantolon üretmek için 10 bin litre su harcanmaktadır. Hasebiyle hayatın her alanında yapacağımız tasarrufla su kaynaklarımızı korumuş oluruz.
Ağaç Dikelim
Diktiğimiz ağaçlar sayesinde; global ısınma ve iklim değişikliğinin tesirleri azalacak, daha fazla ve daha pak suyumuz olacak, taşkın ve sel felaketlerine maruz kalma olasılığımız düşecektir.” biçiminde konuştu.
İHA
