Almanya’da yaklaşık 160 yıl önce imal edilerek baskı makinesi olarak hizmet verdikten sonra İkinci Dünya Savaşında Hitler döneminde demir ihtiyacını karşılamak amacıyla eritilerek tanka dönüştürülen 8 tonluk Frankenthal baskı makinesi savaş bittikten sonra tekrar eritilerek yine baskı makinesine dönüştürüldü. Dünyada sadece 4 adet bulunan Frankenthal baskı makinesinden biri Trabzon Basın Müzesi’nde sergilenirken, müzeye gelen ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.
Türkiye’nin içinde en fazla materyal bulunan Basın Müzesi Trabzon’da bu yılın 10 Ocak Gazateciler Günü’nde ziyarete açıldı. Ortahisar Belediyesi tarafından oluşturulan 3 katlı müzede 756 materyal ile basın yayın tarihiyle ilgili kütüphane yer alırken, ziyaretçilerin en fazla ilgisini hikayesi nedeniyle matbaa bölümündeki Frankenthal baskı makinesi çekiyor.
Trabzon Basın Tarihi Müzesi Müdürü Şükrü Üçüncü, müzede sergilenen Frankenthal baskı makinesinin ilginç hikayesini müzeye ziyarete gelen ziyaretçilere anlatıyor. Baskı makinesinin Hitler döneminde tank yapımı için eritildiğine dikkat çeken Üçüncü “Müzemizdeki matbaa bölümümüzün en nadide eserlerinden biri Frankenthal baskı makinemizdir. Bu makinemizin en büyük özelliği Almanlar’ın 1863 yılında açtığı sadece matbaa fabrikası olarak kullandıkları bir yer var. İkinci Dünya Savaşında Hitler acil demir ihtiyacını gidermek için Frankenthal fabrikasındaki bütün matbaa makinelerini eriterek tank yapıyor. Sonrasında İkinci Dünya Savaşı sona erince aynı fabrika kendi içerisinde bulunan tankları eritip matbaa makinesine çeviriyor. 100. yılında, 1963 yılında 100 adet matbaa makinesi üretiyor. Üretilen 100 adet matbaa makinesinin 96 adedi çeşitli şekillerde bazısı hurdaya ayrılıp kayboluyor. Kalan dört adedinin biri Almanya’da, biri Rusya’da, basın müzelerinde biri de bizim basın müzesinde buluyor. Diğerinin ise Ankara bulunduğunu biliyoruz. Dolayısıyla tarihi değeri olan 4 adet makineden bir tanesi müzemizde yer alıyor” dedi.
Duvarlar kırılarak binaya sokuldu
Baskı makinesinin müze oluşturulurken binaya sığmadığını ve duvarı kırmak zorunda kaldıklarını kaydeden Üçüncü, “Makinenin ağırlığı 8 ton olup altı parça halinde getirdik. Müzemizin duvarlarını kırmak suretiyle 15 günde vinç yardımıyla makinemizi içeriye yerleştirdik. Makinenin yerleştirilmesi sırasında Ankara’dan ustalar getirildi. Bu makinenin diğer özelliği ise Trabzon basının baskıdaki büyüklerinden Emin Şefik Yılmaz büyüğümüz 1963 yılında bu makine çıkar çıkmaz Türkiye’ye Trabzon getiriyor. Trabzon basınına hizmet ediyor ve bu makinede tipografi baskı sırasında Trabzon’daki hemen hemen bütün gazeteler bununla basılıyor. Dolayısıyla bu makinemizin müzemize katkısı büyük” diye konuştu.
Yaklaşık 150 yıldır gazete basılıyor
Trabzon’da yaklaşık 150 yıldan beri gazete basıldığına dikkat çeken Üçüncü, “Ortahisar Belediye Başkanımız Ahmet Metin Genç, öncülüğünde Trabzon Gazeteciler Cemiyeti ile ortaklaşa yapılan bir proje bu müze. Trabzon basını 1869 yılında başlıyor. O tarihten bugün geldiğimiz 2023’e kadar aralıksız her gün gazete basılmıştır. Anadolu basın tarihinde tek şehirdir. İstanbul’da 1 Dünya Savaşında işgal altında iken Türk gazetelerin basılmadığını ve o gazetelerin de özellikle İstikbal Gazetesi Trabzon’da basıldığını kaynaklar göstermektedir. Türkiye’de üç adet basın müzesi var. Bunlar İstanbul, İzmir ve Trabzon’da” şeklinde konuştu.
Ziyaretçi sayısı her geçen gün aratıyor
Ziyaretçi sayısının kuruluşundan beri arttığını belirten Üçüncü, “Ziyaretçi sayımız dönem dönem değişiyor. Dokuz günlük ziyaretçi sayımız bini buldu. Müzemize yabancı turistler de geliyor” ifadelerini kullandı.
Antalya’dan Trabzon’u gezmeye gelen Aydın Makine, müzeden çok etkilenildiğini ifade ederek “Harika bir müze çok beğendik. Beni en çok etkileyen ikinci dünya savaşında demirlerin eritilerek tank yapılıp tankların tekrar eritilerek matbaa makinesine dönüştürülen bu makine oldu. Bu matbaadan dünyada dört adet kaldığını öğrendim bir tanesi de burada. Çok güzel olmuş emeği geçenlerin ellerine sağlık” diye konuştu.
İHA
