Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Azerbaycan’da düzenlenen 11. Global Bakü Forumu’nda yaptığı konuşmada, “Filistin’de süregelen trajedi, artık iki devletli tahlil kapsamında çözülmeli, derhal ateşkes ilan edilmeli ve manisiz olarak insani yardım sağlanmalı. Lakin ağır diplomatik gayretlerimiz İsrail’in Gazze’deki savaş hatalarını durdurmadı” dedi.
Azerbaycan, Türkiye ve Gürcistan Dışişleri Bakanlarının 9. Toplantısı kapsamında Bakü’ye gelen Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Azerbaycan’daki temaslarına devam ediyor. Fidan, Bakü’deki temasları kapsamında, “Parçalanmış dünyayı düzeltmek” temalı 11. Global Bakü Forumu’na katıldı. Fidan, global sistemde esaslı bir dönüşümünün eşiğinde olduğunu belirterek, “Bu nedenle kriz çatışmaları ve savaşlar eşi gibisi görülmemiş boyutlara ulaştı. Ne yazık ki bugün ne milletlerarası sistem ne de onun ardındaki büyük aktörler bir tahlil sunamıyor. Bunun yerine büyük güçler kendi gündemlerini sürdürüyorlar. Dahası, hiç kimsenin mevcut jeostratejik zorlukları bağımsız olarak ele alamayacağı açıktır. Bu nedenle bölgesel sahiplenmeye dayalı tahliller ileriye yönelik en geçerli yol olarak öne çıkıyor” dedi.
“Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Aliyev, vizyoner bir barış davetinde bulundu”
Güney Kafkasya’da Azerbaycan’ın AGİT Minsk Kümesi Karabağ’daki Ermeni işgaline son vermesi için onlarca yıl beklemek zorunda kaldığını vurgulayan Fidan, “AGİT Minsk Kümesi işgali sona erdirmek yerine uzatma stratejisini tercih etti. İkinci Karabağ Savaşı ve terörle çaba operasyonunun akabinde alınan birçok BM Güvenlik Kurulu kararına karşın nihayet adalet yerini buldu. 2020’deki İkinci Karabağ Savaşı’nın çabucak akabinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Aliyev, 6 ülkeden oluşan bölgesel bir sistem önererek son derece vizyoner bir barış davetinde bulundu. Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Rusya, İran ve Gürcistan” halinde konuştu.
Önerinin birlik, barış ve istikrarın bölgedeki ülkelerin sağlayabileceği varsayımı üzerine inşa edildiğini belirten Fidan, “Bugünkü ismiyle 3+3 platformu süratle kuruldu ve şimdiden 2 toplantı yapıldı. Geçen sene Ekim ayında İslam İşbirliği Teşkilatı’ndaki meslektaşlarıma üye devletlerin mevzuyu ele alması gerektiğini söyledim” dedi.
“Filistin’de süregelen trajedi, artık iki devletli tahlil kapsamında çözülmeli”
Arap Birliği’nin harika tepesiyle kurulan temas kümesi, bölgeyi sahiplenme hareketi sergilediğini belirten Fidan, “Yedi ülke olarak bize Filistin’de devam eden trajediye müdahale etme için İslam dünyası ismine hareket etme misyonu verildi. Kümenin eforları ve milletlerarası toplumun ezici üstünlüğü sayesinde Filistin’de süregelen trajedi, artık iki devletli tahlil kapsamında çözülmeli, derhal ateşkes ilan edilmeli ve manisiz olarak insani yardım sağlanmalı. Lakin ağır diplomatik eforlarımız İsrail’in Gazze’deki savaş cürümlerini durdurmadı” tabirlerini kullandı.
Bugün itibariyle 31 binden fazla cenazenin olduğunu söyleyen Fidan, “Bunların birçok bayan, çocuk ve yaşlı. Gazze artık yerle bir olmuş durumda ve yaşanmaz bir durumda. Bu nedenle Filistinlilerin katlanmak zorunda kaldığı fedakarlıkları ve anlatılamaz acıları söylemek bizim vazifemizdir. 1967 öncesi sonlara ve geçmişte tam teşekküllü Filistin devletine dayalı iki etaplı tahlili hayata geçirene kadar bu mümkün olmayacak. İsrail’in iki devletli bölgeye yönelik taahhüt eksikliği nedeniyle sonuncu bir tahlile ulaşmak mümkün olmadı. Bu doğrultudaki teklifimiz bölgesel ve milletlerarası muhataplarımız tarafından olumlu karşılandı. Türkiye bu bahiste bu sorumluluğu almaya hazır olacaktır” diye konuştu.
“Azerbaycan, Kafkaslarda kilit rol oynuyor”
Türkiye’nin Libya’da da istikrar, toprak bütünlüğü ve birlik temelinde, özgür, adil ve mutabakata dayalı emniyetli seçim sürecinin ilerletilmesi desteklediğini belirten Bakan Fidan, “Bu manada Türkiye’nin bölgeyi sahiplenme siyaseti güç ve ilişki projelerini de kapsıyor. TANAP, TAP, Trans-Hazar, Doğu-Batı Orta Koridoru ve Irak Kalkınma Yolu projesi üzere teşebbüsleri destekliyoruz. Son yıllarda Azerbaycan, Kafkaslarda kilit rol oynuyor. Çok müspet bir rolü var ve bölgesel diplomasi, bölgeyi sahiplenme ve bölgesel projeler için bir merkez haline geliyor” dedi.
Türkiye’nin pek çok hususta onlarla birlikte çalıştığını tabir eden Fidan, “Bilirsiniz, demiryolu projeleri, güç projeleri ve ekonomik projeler üzere. Geçen sene sadece Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın toplantısı için Şuşa’ya gelmiştim. Azerbaycan, Avrupa’nın güç güvenliğinde de çok değerli bir rol oynuyor” biçiminde konuştu.
“PKK ve YPG’ye kimi NATO ülkeleri tarafından yardım edildi”
Türkiye’nin hudutlarının başka tarafında büyük bir tehditle karşı karşıya olduğunu belirten Bakan Fidan, “Biliyorsunuz Irak’taki PKK, YPG. PKK, Irak’taki uzantısı, YPG’de Suriye’deki uzantısıdır. Kimi NATO ülkeleri tarafından yardım edildi, güçlendirildi ve görevlendirildiler. Biliyorsunuz Amerika bunu açıkça yapıyor ve birkaç NATO ülkesi de Amerika’ya yardım ediyor” sözlerini kullandı. Türkiye’nin NATO ülkesi olduğunu vurgulayan Fidan, “Onlar da NATO ülkesi ve birtakım NATO ülkeleri NATO dışı, devlet dışı bir öge olan terör örgütüyle bir sorunu çözmek için bir ortaya geliyor. Buna da terörle uğraş sorunu diyorlar. Fakat tıpkı vakitte ulusal güvenlik meselesine karşı da büyük bir tehdit oluşturuyor. Bu birinci mevzu. İkinci bahis, biz NATO üyesiyiz ve üye devletiz ve NATO’yu oluşturmanın asıl maksadı üye ülkeleri daha inançlı hale getirmek ve güçlü bir dayanışma içinde olabilecekleri bir ortam ve platform oluşturmaktır” dedi.
Türkiye’nin savunma sanayi alanında kimi NATO ülkelerinin kısıtlamalarına maruz kaldığını aktaran Fidan, “Dolayısıyla bu mevzuyu da tartışmaya açıyoruz. Bir yanda Türkiye’nin PKK, YPG’den başlayan terörle çaba dertleri, başka yanda Türkiye’ye yönelik savunma sanayi kısıtlamaları. Bu mevzular etrafında çok hoş ve sağlıklı tartışmalar yaptığımızı düşünüyorum” diye konuştu.
“Cumhurbaşkanı Erdoğan, besin güvenliği konusunda çok hassastı”
Karadeniz’de giderek artan gerginliği azaltmak için artan militarizmi önlemek gerektiğini belirten Dışişleri Bakanı Fidan, “Karadeniz, savaştan evvel uzun bir müddet sessizliğin, mal ve öteki hizmetlerin nakliyatının tadını çıkarıyordu. Bu çok kıymetliydi. Savaştan sonra Karadeniz’deki militarizm bizim için büyük sıkıntılara yol açtı. Öncelikle bildiğiniz üzere Ukrayna’dan tahıl sevkiyatının kesintiye uğraması tüm dünya için, bilhassa de global güney için bir felaketti. Birtakım Afrika ülkelerinde ve genel olarak besin pazarında fiyatlar arttı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bilhassa tüm dünyanın besin güvenliği konusunda çok hassastı” sözlerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ukraynalılar ile Ruslar ortasında bir tahıl mutabakatının sağlanması için çok çalıştığını söyleyen Fidan, “Bunu başardık lakin aşikâr bir müddet devam etti, bu mühlet içinde sanırım toplam 33 milyon ton tahıl dünyanın geri kalanına sevk edildi. Bugün ortak ülkelerle birlikte benzeri bir düzenleme üzerinde çalışıyoruz. Sahiden bir mutabakata varmamızı umuyor ve dua ediyorum. Bu sefer tahminen tahıl mutabakatı adlandırılmayacak, tahminen de öbür bir şey olacak. Fakat eninde sonunda en değerli şey tahılı Karadeniz’den çıkarmak olacak. Yalnızca tahıl değil, Karadeniz’in tüm bölgeye ticari hedeflerle hizmet vermesini sağlamak için çıkan öteki mallara da” formunda konuştu.
“Libya’dan yakın gelecekte düzgün haberler alabileceğimizi umuyorum”
Libya’nın Türkiye’nin gündemindeki bir öbür kıymetli bahis olduğunu belirten Fidan, “Doğu ve Batı, onların sonsuza kadar bölünmüş kalmasına müsaade veremeyiz. Libya’ya olumlu bir ruh hali oluşması için savaşa gitmelerine, aktörlerden birinin lehine tek taraflı birleşmelerine müsaade veremeyiz. Zira Libya’nın doğusundaki dostlarımız Mısır, BAE ve öbür birtakım aktörlerle yakınlıkları ve temasları var. Artık masanın etrafında, şu anda söylediğimiz üzere bu üç, dört ülke bir ortaya gelebilir” dedi.
Libya’nın bağımsızlığına ve egemenliğine nitekim katkıda bulunma rollerinin ne olacağı konusunda çok kaliteli tartışmalar yürüttüklerini vurgulayan Fidan, “Elbette çok sayıda farklılık var, lakin ben optimistim ve yakın gelecekte güzel haberler alabileceğimizi umuyorum, lakin en yeterli haber her vakit bir çatışmasının yaşanmamasıdır” tabirlerini kullandı.
İHA
