Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Hüseyin Taha Topaloğlu, günümüz kelamda deistlerinin sorumluktan kaçtığı için dini reddettiğini açıkladı.
İmam Hatip Lisesi ve İlahiyat Fakültesi Kurma ve Muhafaza Vakfı (İMVA) tarafından “Deizm nedir Ne değildir” bahisli konferans düzenlendi. Konferansa konuşmacı olarak katılan Dr. Hüseyin Taha Topaloğlu, deizm tarihçesi, dünyadaki ve Türkiye’deki deizm akımlarıyla ilgili bilgiler verdi.
Dr. Topaloğlu, Türkiye’de son 15 yıldır dine karşı en kıymetli itirazlardan biri olan deizmin Allah’ı sadece birinci sebep olarak kabul eden, kainatı bir Allah’ın yarattığına inanmakla birlikte yaratıcının kozmosa hiçbir müdahalesi olmadığını ve olmayacağını savunarak vahyi reddettiğine dikkat çekti.
Batı’da gerçekleşen Rönesans ve Islahat devrinde ortaya çıkan deizmin evvel İngiltere’de (İngiliz Aydınlanması) taraftar bulduğunu sonrasında ise Kıta Avrupası ve Amerika’da kabul edilir hale geldiğini anlatan Dr. Topaloğlu, “Deizm, hiçbir vakit büyük kitlelerin inanç hali olmamasıyla birlikte daha çok bilim adamları, filozoflar ve siyasetçilerin İlah inancı olarak kabul edilebilir dedi.
Deistlere nazaran tecrübe ve deneyimin yegane bilgi edinme kaynağı olduğunu anlatan Topaloğlu, “İnsanın bilgi edinme kapasitesi kainatın var oluşu ve işleyişi ile alakalı hakikate erişebilecek noktadadır. İnsanoğlu kendisine ve tabiata dair deneyimler ışığında şu sonuca varmıştır ki cihan kusursuz derecede tertiplidir; belli kanunlar vardır (doğa yasaları) ve bu kanunlar istisna kabul etmeyecek biçimde kainatta işler. Bu sebeple cihan rasgele varlığa gelmemiştir; yani bir var edicisi bulunmaktadır. Bu varlığa İlah ismi verilir. Deistlere nazaran Allah kainata bir kezde yaratmıştır ve işleyişine karışmaz. Zira tabiat maddelerinin istisnasız bir biçimde işlemesi var olmaya başladığı andan itibaren kozmosun içinden yahut dışından bu işleyişe müdahalenin mümkün olmaması manasına gelmektedir. Deistlerin en baştan kurulmuş ve harika bir biçimde işleyen bir saat olarak nitelendirdiği yaratılmışlar alemi fikri onların vahiy, Nübüvvet, vahyedilmiş ahlaki kurallar, dua, mucize üzere kavramları reddetmelerine sebep olmuştur. Bu kavramların dinin temel kurumları olduğu göz önüne alındığında onların dini kabul etmedikleri açık bir biçimde görülebilir” sözlerini kullandı.
“Deizmin ortaya çıkışına Hıristiyanlığın inanışları ve siyasetleri sebep oldu”
Her kanısının ortaya çıkmasına sebep olan etkenler olduğuna vurgu yapan Dr. Hüseyin Taha Topaloğlu, “Deizmin ortaya çıkışına Hritstiyanlığın inanışları ve siyasetleri sebep olmuştur. Fizik, biyoloji, astronomi ve kimya üzere tabiat bilimlerindeki gelişmeler insanoğluna kilisenin öğretilerinin yanlışlığını göstermiştir. Bu çeşit bilgilerin kilise öğretileriyle çelişmesi kilisenin engizisyon mahkemeleri aracılığıyla insanlara zulmetmesine sebep olmuş ve bilimsel bilgiyi göz gerisi etmesiyle sonuçlanmıştır. Bununla birlikte kilisenin cennetten arsa satması üzere istismar teşebbüsleri ve baskıcı siyasetleri de deizmin ortaya çıkmasına neden olan hadiseler olarak görülebilir” formunda konuştu.
Türkiye’deki deizm tartışmaları
Türkiye’deki deizm tartışmalarıma da değinen Dr. Topaloğlu, şunları kaydetti; “Yaklaşık 15 yıldır Türkiye’nin gündemine giren deizm tartışmaları ise özelde imam-hatip lisesi öğrencilerinin genelde ise Türk toplumunun dindarlıktan uzaklaştığı argümanıyla ortaya çıkmıştır. İbadetlerden ve dini kurumlardan uzaklaşan gençliğin deizme yöneldiği kabulü toplumda ve ilmi etraflarda kabul görmüş; üzerine çok sayıda makale, sunum, çalıştay ve tartışma düzenlenmiştir. Lakin günümüzde şahit olunan dinden uzaklaşma lakin bir yaratıcının olduğunu kabul etme argümanının ortaya çıkma sebeplerine baktığımızda, bu durumun deizm ile birebir şey olmadığını söylemek mümkündür. Günümüz kelamda deistleri kişiselleşme dileği, mevcut siyasi ortama reaksiyon, teknolojik gelişmeler olumsuz sonuçlarından olan manipülasyon ve spekülasyona karşı makul rehberlik ve takviye imkanlarını bulamama ve en kıymetlisi sorumluluğu reddetme sebebiyle dini reddetmektedirler. Çabucak görülebileceği üzere deizm ve günümüz dindar olmama durumu ortasında bir özdeşlikten kelam edilemez. Sonuç olarak günümüz deizm tartışmalarının büyük oranda yanılgılı bir benzetmeden kaynaklandığı söylenebilir. Fakat ortada bir sorunun olduğu da göz arkası edilmemelidir. Bu meseleye dair tahlil teklifleri ise deizmi tartışmak ve onu çürütmeye çalışmak değil; günümüz problemlerine devalar üretmektir”
Konferansta Karaman’da düzenlenen “Genç Sada Kur’an-ı Kerim’i Hoş Okuma Yarışı Türkiye finalinde ikinci olan Hafız Muhammed Buyruk Gökmen İMVAK tarafından ödüllendirildi.
İMVAK Yönetim Kurulu üyesi Ali Ilıca tarafından tam altın hediye edildi.
Konferansa İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İsmail Bulut, İMVAK Lideri Sait Kömürcü ve davetliler katıldı.
İHA
