Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, “Dünya ticaretindeki yeri gün geçtikçe artan hizmetler dalı, bugün global hasılanın üçte ikisini ve istihdamın yüzde 50’sini oluşturmaktadır. Bizler de ülkemizi bu yarışta en ileriye taşımak için var gücümüzle çalışıyoruz” dedi.
Hizmet İhracatçılar Birliği, 19-21 Nisan tarihlerinde Sapanca’da düzenlediği Hizmet İhracatı Strateji Toplantısı ile bölümün problemlerini ve tahlil tekliflerini masaya yatırdı. Toplantının açış konuşması yapan Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, “Hizmet ihracatı bilhassa son yıllarda global manada süratli bir büyüme kaydetmekte ve ürettiği ekonomik paha bakımından ülke ekonomilerinde hayatî bir yer tutmaktadır. Dünya ticaretindeki yeri gün geçtikçe artan hizmetler bölümü, bugün global hasılanın üçte ikisini ve istihdamın yüzde 50’sini oluşturmaktadır. Bizler de ülkemizi bu yarışta en ileriye taşımak için var gücümüzle çalışıyoruz. 2024 yılında da tıpkı muvaffakiyetleri devam ettirmek niyetindeyiz. Bu ivmeyle, yıl sonu amacımız olan 110 milyar dolar hizmet ihracatına ulaşmayı, bu vesileyle cari açığın kapatılmasına tekrar kıymetli bir katkı sağlayacağımızı düşünüyoruz. Bu gayeye ulaşma seyahatimizde hep bizlerle olan Hizmet İhracatçıları Birliği’mize ve HİB Yönetim Kurulu Liderimiz Şekib Avdagiç’e teşekkürlerimi iletiyorum” dedi.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Ülkemiz iktisadının dünyanın en büyük ekonomilerinden biri yapmak ve vatandaşlarımızın refahını artırmak için Ticaret Bakanlığı olarak üzerimize düşen sorumluluğu her alanda layıkıyla taşımaya devam edeceğiz” tabirlerini kullandı.
Üye sayısı 5 bini aştı
Hizmet İhracatçıları Birliği Lideri Şekib Avdagiç de yaptığı konuşmada, HİB’in 6 yıl evvel 644 üye ile kurulduğunu bugün ise 5 bin üyeyi aştıklarını belirtti. Avdagiç, hizmet ihracatçılarının 18,2 milyon çalışan ile toplam istihdamın yüzde 57,7’sini toplam GSYİH’nin ise yüzde 56’sını tek başına karşıladığına vurgu yaptı. Avdagiç, “Hizmet bölümü yalnızca toplam istihdama olumlu tesir etmiyor tıpkı vakitte bayan istihdamı noktasında da olumlu ayrımcılık yapıyor. Son 10 yılda bölümdeki bayan istihdamı yüzde 28,8’den yüzde 35,71’e yükseldi. Son 10 yılda ek istihdam edilen çalışan sayısı ise 5 milyon oldu” dedi.
Dünyadan daha süratli büyüdü
Dünya genelindeki geçen yıl hizmet ihracatının yüzde 8 büyüdüğünü Türkiye’nin hizmet ihracatının ise yüzde 12,3 arttığını belirten Avdagiç, “Türkiye’nin hizmet ihracatı 99,8 milyar dolara ulaştı. Mal ihracatı ile birlikte toplam ihracatımız 355,8 milyar dolar oldu. Hizmet ihracatçılarımız toplam ihracatın yüzde 28’ini karşılıyor. Dünyanın en büyük 19’uncu iktisadı pozisyonundaki Türkiye mal ihracatında dünya 30’uncusu iken hizmet ihracatında 23’üncü sırada bulunuyor” tabirlerini kullandı.
52 milyar dolar cari fazla
Hizmet ihracatçılarının yalnızca istihdama değil, cari açığa da olumlu katkı yaptığını belirten Avdagiç, “Neredeyse tüm ihracatçı dallar cari açık verirken, hizmet ihracatında net cari fazla veriyoruz. 2023’te yapılan 99,8 milyar dolarlık ihracat karşılığında oluşturulan cari fazla 52 milyar dolar. Yani dal yaptığı ithalatın 2 katından fazla ihracat yapıyor. Hizmet ihracatçıları olarak bu yıl ihracat maksadımızı 120 milyar dolara çıkardığımızı duyurmak istiyorum. İnşallah bu yıl çok daha fazla cari fazla vereceğiz” dedi.
Hizmet ihracatı ekonomiyi dengeliyor
“Hizmet ihracatında dışa bağımlılığın görece az olması ve üretilen katma kıymetin yüksek olması cari fazla verilmesindeki en değerli unsurlar” diyen Avdagiç, “Dolayısıyla şu üç noktanın altını bilhassa çizmek istiyorum: Birincisi hizmet kesimleri; kriz devirlerinde daha az etkilendiğinden ekonomiyi dengeleyen kıymetli bir güç. İkincisi global GSYİH’ye imalat dallarının sunduğu katma kıymetin epey üzerinde bir katkı sağlıyor. Ve son olarak hizmet dalı, imalat endüstrinin aktif ve verimli bir halde gerçekleşmesine takviye olarak kaldıraç tesiri yapıyor” tabirlerini kullandı.
Sürdürülebilir Hareket Planı hazırladı
Hizmet İhracatçıları Birliği olarak üyelerin ihracatçı niteliklerini artıracak faaliyetlerde bulunduklarının altını çizen Avdagiç, “Yurtiçi ve yurtdışı info-stant iştiraki yapıyoruz, Ticaret ve Alım heyetlerini koordine ediyoruz, ulusal iştiraklerin tertiplerini sağlıyoruz, seminer ve çalıştaylar düzenliyoruz, istişare toplantıları koordine ediyoruz ve kurumsal ziyaretlerle ihracatımızı artırıyoruz” dedi.
Ayrıca, Hizmet İhracatı Sürdürülebilirlik Aksiyon Planı Strateji Çalışması gerçekleştirdiklerini ve Sektörel Aksiyon Planı’nı ortaya koyduklarını kaydeden HİB Lider Şekib Avdagiç, “İhracatçılarımızın devlet takviyelerinden yararlanması için çalışıyoruz. 2023 sonu itibariyle üyelerimiz 2,8 milyar liralık genel takviyeden ve 2,5 milyar liralık Turquality ve marka takviyesinden faydalandılar. Turquality ve marka takviye programındaki firma sayısı 2023 yılında 56’ya E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) programındaki firma sayısı 17’ye yükseldi. ‘İhracatçılara Özel Damgalı Pasaport Verilmesine Ait Temeller Hakkında Kararı’ çerçevesinde 470 firma yetkilisine özel damgalı pasaport verildi. Sıhhat vizesi için birliğimize 720 müracaat geldi ve 525’ten fazla sıhhat vizesi verildi. HİB olarak hizmet ihracatında sürdürülebilir büyüme ve büyük dönüşüm planları yapıyoruz. Bu maksatla stratejik ve ulusal bir bakış açısı oluşturduk” dedi.
Hedef, dünyadan daha fazla hisse almak
Çalışmalarının tek bir gayesi olduğunu belirten Avdagiç, “Bu gaye, global hizmet ihracatı dalı pazarından daha fazla hisse almak ve ülkemizi daha düzgün noktaya taşımak. HİB olarak bu hususta muvaffak olmak için bütün gücümüzle çalışıyoruz, çalışmaya da devam edeceğiz. Amacımız, ülkemizin ve hizmet ihracatımızın markalaşması ve Türkiye’nin yumuşak gücü olmasıdır” dedi.
Hizmet ihracatçılarının ülke iktisadına olumlu katkı sunmak için canla başla çalıştıklarını belirten Avdagiç, “Elbette kesimimiz bu ihracatı yaparken her şey güllük gülistanlık değil. Her kesimin kendine nazaran sıkıntıları var. Aslında bu konferansı yapmamızdaki en kıymetli maksat da bu meselelerin masaya yatırılması ve tahlil teklifleri ile o masadan kalkılması” dedi.
Dış ticaret istikrarına “hizmet” etkisi
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe ise ihracat yapan 27 kesimin tamamında 2024-2028 devri amaçları özelinde istişare toplantıları gerçekleştirdiklerini belirterek, hizmet dallarının en çok teklif ileten kesimler ortasında yer aldığını kaydetti. 2028 yılında 200 milyar dolarlık hizmet ihracatı maksadı olduğunu hatırlatan Gültepe, “Hizmet ihracatı, toplam dış ticaret istikrarını kıymetli ölçüde etkileyecek” tabirini kullandı. “2023’te 7,8 trilyon dolara ulaşan global hizmet ihracatından 100 milyar dolar ile yüzde 1,3 hisse aldık” diyen Gültepe, “Pandemi periyodundaki global gerilemenin akabinde, hizmet ihracatımızda yeni bir düzeye ulaştığımızı net bir biçimde görüyoruz. 2024 yılı için toplam ihracatta 377 milyar dolar maksadımız var. Ortak akıl ve istişareyle tüm amaçlarımıza ulaşacağımıza inanıyorum. Bugün, dalımızın tüm paydaşlarıyla bir ortada olmaktan ve ortaya çıkan bu tablodan son derece mutluyum” dedi.
Sektörlerin talep ve beklentileri
Açış konuşmalarının ardından Hizmet İhracatçıları Birliği bünyesinde yer alan kesimlerin temsilcileri kürsüye çıkarak kendi dallarının talep ve beklentilerini lisana getirdi. Yarın da devam edecek Strateji Toplantısı’nda kesimlerin lisana getirdiği en değerli üç sorun şu halde sıralandı:
Turizm ve Seyahat ile İlgili Hizmetler
Türkiye’nin bütüncül bir yaklaşım ile markalaşması
Kalifiye işçi yetersizliği
Turizm sektörünün Ticaret Bakanlığı desteklerinden faydalandırılması.
Sağlık turizmi
Yabancı işçi istihdamında düzenleme yapılması,
Türkiye Gelişim Ajansı (TGA) üzere tek ve güçlü bir merkezden “Türkiye Sıhhat Markası” oluşturmak gayesiyle reklam, tanıtım ve pazarlama faaliyetleri gerçekleştirilmesi
Denetim sistemi oluşturulması, sıhhat turizmi yetki evrakının alımı ve kullanımına dair standartların yine kıymetlendirilerek cezai yaptırımlar getirilmesi
Eğitim hizmetleri
Üniversitelerden mezun öğrencilere Mezuniyet Sonrası Çalışma Müsaadesi sağlanması ve Mavi kart/çift asıllı Türk Vatandaşları için Kontenjan Kısıtlaması uygulamasının kaldırılması,
Devlet ve Vakıf üniversiteleri ortasındaki fiyat dengesizliğinin giderilmesi,
Uluslararası öğrencilerin ikamet müsaade süreçlerinde yaşanan meselelerin giderilmesi
Eğlence ve Kültür Hizmetleri
TCMB kaynaklı düşük maliyetli bir kredi çeşidi olan Reeskont Kredilerinin kullanımı için döviz kazandırıcı hizmetler tanımlamasında cümbüş ve kültür hizmetlerinin dahil edilmesi,
Artan dizi üretim maliyetlerine rağmen bölümün rekabetçi özelliğini destekleyecek teşviklerin sağlanması,
Animasyon-çizgi sinema alt kesiminde telif haklarına yönelik düzenleme yapılması.
Limancılık ve Yer Hizmetleri
Transit kargo süreçlerinin hızlandırılması
Gümrük mesai uygulamalarının düzenlenmesi
Yazılım ve Bilişim
Yabancı yazılımcı istihdamının kolaylaştırılması için ilgili mevzuat ve yönetmeliğin güncellenmesi Teknoloji Gelişim Bölgeleri /Ar-Ge Merkezleri için uzaktan çalışmanın büsbütün yani yüzde 100 teşvik kapsamına alınması,
Kurumlar ortasında uyumu sağlayacak Yazılım Bilişim stratejilerinin yapılacağı bir üst heyetin oluşturulması,
Finansmana ulaşmasını sağlayacak kapasite geliştirici takviyeler verilmesi ve dönemsel ve süreksiz teşvikler yerine kalıcı, uzun vadeli teşvikler hayata geçirilmesi.
Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri
Nitelikli işgücü yetersizliği,
Arap ülkelerinde para transferinde karşılaşılan zorluklar ve düşük transfer limitleri, Ayrıyeten Türk bankaları tarafından verilen teminat mektupları ve kontr-garantilerin yurtdışında kabul sorunu,
Müteahhitlik ve teknik müşavirlik hizmetleri kesiminde yurtdışında çalışan emekçi ve patronlara yönelik olarak ihtisas mahkemelerinin kurulması gereksinimi.
Lojistik ve taşımacılık
Antrepolarda süreksiz depolama olarak 48 saat kullanmasına imkan verilmesi,
Gümrük mevzuatının fiili uygulamada AB mevzuatı ile ahenkleştirilmesi,
Uluslararası TIR şoförlerinin nitelikli orta eleman yetiştirilme projesi kapsamına alınması ve bu tarafta sağlanacak devlet takviyelerinden kesim firmalarının da faydalanmasının sağlanması.
Yolcu Nakliyeciliği Hizmetleri
Yolcu nakliyeciliği firmalarının döviz cinsinden finansman gereksiniminin desteklenmesi,
Pandemi nedeniyle dayanaklardan faydalanamayan kesim firmalarına ek takviye mühleti tanımlanması.
Diğer İş Hizmetleri
Danışmanlık ve fuarcılık dallarının de hizmet ihracatı ile ilgili süreçlerde Vergi Fotoğraf Harç İstisnası’ndan faydalanmasına ait mevzuat değişikliğinin yapılması,
Danışmanlık dalında nitelikli istihdamın sürdürülebilir olması için firmaların vergi ve SGK açısından desteklenmesi.
İHA
