Samsun’da akademisyenler tarafından hazırlanan ’yapay mera’ projesi ile kuzu etinin fiyatının düşürülmesi hedefleniyor.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) ve Karadeniz Ziraî Araştırma Enstitüsünün(KTAE) iştirakleriyle oluşturulan “Yapay Meralarda Botanik ve Fitokimyasal Çeşitliliğin Ot Randımanı, Toprak Özellikleri ve Kuzularda Canlı Yük Artışı ile Antihelmintik Tesirlerinin Belirlenmesi Projesi”nin Tarla Günü Aktifliği, KTAE Ambarköprü Deneme İstasyonu’nda yapıldı.
Prof. Dr. Ayan: “Yem vermeden beslediğimiz kuzuların canlı yükleri hayli iyi”
Proje kapsamında yem verilmeden yapay merada beslenen kuzuların durumu ve projenin gidişatı hakkında bilgi veren OMÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlknur Ayan, “Yapay meradan kastımız, bitkileri biz seçerek bu bitkileri farklı bitkiler ve farklı oranlarda ekerek oluşturduğumuz bir alan olduğu için yapay mera diyoruz. Aslında buradaki yapaylık o bizim bildiğimiz yapay çim değil, büsbütün biz oluşturduğumuz için yapay diyoruz. Seçtiğimiz bitkilere bakarsanız doğal meralarda bulunan bitkileri ve bu yöreye has bitkileri tercih etmeye çalıştık burada. Burada 2 tane gayemiz vardı. Bunlardan bir tanesi kuzularda canlı yük artışını sağlamak. Bu canlı yük artışı sağlarken tıpkı vakitte kuzuların sıhhatine bağırsaklarında bulunan helmint parazitleri de azaltıcı tesirde bulunabilecek. Böylelikle sıhhati uygun olan kuzuların performansa da âlâ olacak. Performansa düzgün olan kuzulardan daha fazla hayvansal eser elde edilecektir. Bu manada bitkilerimizi seçerek planladığımız, oluşturduğumuz bir çalışma. Klasik olarak kullanılan akıçgül, çim ve domuzayrığı, yani baklagil, buğday karışımı var. Daima Türkiye meralarında daha çok kullanılan. Biz buna kuzu besleme çalışması olduğu için ve kuzularda proteinin tesiri kuzu besisinde hayli fazla olduğu için çayır üçgülü ve gazal boynuzu da katarak biraz daha protein yüklü bir karışım hazırladık. Öbür bir karışımımız ise, 4 tane karışımız var. Başka karışım, klasik karışıma sinirotu ve hindibayı ek ederek, helmint yükünü ek ederek, en son karışımda da dördüncü karışım dediğimiz bütün bitkileri bir ortaya getirerek, yedi artı tek yıllık Gelemen üçgülü sekiz tane bitkiyi bir ortaya getirerek oluşturduğumuz bir karışım. Bitkileri hangi bitkiyle yan yana getirdiğiniz, bitki kardeşliği dediğimiz bir kardeşlik burada kelam konusu. Getirdiğiniz de çok kıymetli. Biz bunu karışımlarımızda da gördük. Bundan sonra burada en az iki karışım muhakkak ekolojik koşullara nazaran, tahminen de üç karışımı çiftçilere, çiftçi ekolojik şartlarına nazaran, toprak yapısına, iklimine, otlatacağı hayvan çeşidine nazaran teklifleri çıkaracağız, teklifler yapacağız buradan. Lakin şu anda hiç kesif yem ya da ağır yem, fabrika yemi vermeden hayvanlarımızı beslediğimizde elde ettiğimiz canlı tartı artışları epey düzgün. Hayvanların bağırsaklarındaki helmint parazit sayıları azalmış durumda. Projede beklediğimiz sonuçlar doğrultusunda devam ediyor. Kesin sonuçları proje tamamladıktan sonra sonuç raporu yazacağız. Sonuç raporunu teslim etmeden evvel bir çalıştayımız olacak” dedi.
“Hedef, daha ucuza besleme yaparak kuzu etinin fiyatını düşürmek”
Merada kuzuların günlük 200-220 gram canlı tartı kazandığına değinen Prof. Dr. İlknur Ayan, “Bu bitkiler çok yıllık bitkiler olduğu için bitkilere performanslarla birinci yılı çok fazla gösteremiyorlar. 95 ile 118 gram birinci yıl. Bu yıl şu ana kadar daha denememiz bitmedi 200 ile 220 gram günlük canlı yük yararı var kuzularda. Burada amacımız doğal koşullarda daha ucuza yani kaba yem kullanarak yem girdisini azaltarak daha ucuza kuzu besleme yaparak kuzu etinin fiyatını düşürmek. Konuştuğumuz çiftçiler, yaptığımız araştırma sonuçlarına nazaran bizim burada günlük canlı tartı çıkarımız kesif yem ağır kesif yem yüksek girdili besleme bu tüketen kuzulara yakın durumda kuzularımız. Doğal bu ortamda onlara yakın durumda günlük canlı tartı çıkarı sağladılar. Doğal meralarda bilhassa de ilkbaharda doğal meralarımız da bugün Türkiye’de zayıf, vejetasyon yapıları zayıf. Anneleriyle birlikte doğal meraya çıkıyorlar ve orada bu kuzular doğal merada burada buldukları otu bulmaları mümkün değil. Buradaki kadar uygun beslenmeleri mümkün değil. Kıraç şartlar içinde bu karışımları kullanmak içinde değişik çalışmalar yapıyoruz ve önereceğimiz bitki çeşitleri natürel daha değişik olacaktır kıraç şartları için. Burada doğal meranın ıslah edilmesiyle burada yapılan çalışma büsbütün farklı. Doğal mera üzerindeki baskıyı azaltıyorsunuz. Yani yetiştirici koyunları doğal meraya gönderiyor fakat kuzuları bu türlü bir alanda besleyerek ve daha güzel bir beslemeyle ve daha ucuza girdi yem maliyetini azaltarak besleme yapabiliyorsunuz. Birinci yıl tohum masrafınız var, ekim masrafınız var lakin 4 yıl bu merayı kullanabileceksiniz. Sonraki 4 yıl boyunca da bu alandaki girdi masrafı hayli az olduğu için yarar elde edecek olan kar daha da fazla olacaktır, artacaktır” diye konuştu.
Rektör Ünal: “Proje ile üreticiler az bir topraktan kar elde edebilecek”
Az bir topraktan alınan randımanın proje kapsamında epeyce yüksek olduğuna değinen OMÜ Rektörü Prof. Dr. Yavuz Ünal, “Proje, üreticinin kazanacağı, daha küçük bir yer da toprağı koruyarak daha fazla üretebileceği, kar elde edebileceği bir imkan olarak görülüyor. Gelecekte desteklenecek projeler ortasında öncelikli alan olarak da görülecektir. Toprak, bunu bize dayatıyor. Artan nüfus bunu zarurî hale getiriyor. Burada aslında besin güvenliği de değerli. Daha fazla üretme kıymetli lakin besinin sağlıklı olması, hayvanın sağlıklı bir biçimde geliştirilebilmesi, yetiştirilebilmesi hasebiyle bu eserin sağlıklı bir biçimde topluma arz edilebilmesi aslında geleceğimiz açısından hayati kıymete sahip. Proje, bu türlü bir fırsat sunuyor. Projeyi yöneten ve yer alan tüm paydaşlara şükranlarımı sunuyorum” halinde konuştu.
Kaba yem kullanımının bu proje ile azalacağını lisana getiren Samsun Vilayet Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, “İlimizde 250 bin adet küçükbaş var. Yılda 1 milyon 240 bin ton kaba yeme gereksinimimiz var. Samsun’da 162 bin dekardan yaklaşık 73 bin dekarını ıslah ettik, çalışmalar devam ediyor. Buradaki çalışmalar içerisinde kıymetli nokta bu karışımların küçükbaşta canlı tartıya ne kadar tesirli olacak, çalışma bitince bakacağız. Araştırmalar sonucunda küçükbaş yüklü olan yerlerde 6’lı karışıma kadar çıkıyoruz. O karışımlar içerisinde buradaki karışımlara da yer verebiliriz” tabirlerini kullandı.
Programda konuşan Karadeniz Ziraî Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Betül Baraklı ise şunları söyledi:
“Bugün tanıttığımız çalışma, üniversite, kamu ve özel kesim paydaşlığı ile yürütülen örnek bir çalışma olarak devam etmekte ve bu çalışmanın çıktılarının hem çiftçilerimize hem de bölümün paydaşlarına kıymetli katkılar sağlayacağını düşünüyoruz. Çalışma, son yıllarda en kıymetli meselemiz olan besin güvenliği açısında da bir farkındalık oluşturacak, iklim değişikliği ile gündeme gelen toprak kalitesi ve sürdürülebilir tarıma da önemli katkılar sağlayacaktır.”
OMÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Kısmı mezunu ve proje araştırmacısı Dr. Mehmet Can’ın da çalışmaları hakkında bilgiler verdiği aktiflik, konuşmaların akabinde yapay meraların ve kuzuların incelenmesinin akabinde sonra erdi.
Araştırmanın sonuç raporu, TUBİTAK’a gönderilecek.
İHA
