Çalışmak için bulundukları vilayetten öteki vilayetlere giden mevsimlik tarım personelleri ve ailelerinin yaşadıkları problemlerin giderilmesine yönelik yapılacak çalışmalar ile ilgili Cumhurbaşkanlığı Genelgesi Resmi Gazete’de yayımlandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından imzalanarak Resmi Gazete’de yayımlanan ’Mevsimlik Tarım Personelleri ile İlgili 2024/5 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’ ile mevsimlik tarım emekçilerinin çalışma şartlarının güzelleştirilmesine yönelik yeni düzenlemeler getirildi. Genelge kapsamında, mevsimlik tarım emekçileri ve aileleri için süreksiz yerleşim alanları oluşturulacak ve bu alanlarda eğitim, sıhhat, ulaşım ve toplumsal hizmetler sunulacak. Genelgeye nazaran, valilikler tarafından mevsimlik tarım emekçilerinin ağır olarak çalıştığı yerlerde iklim kaidelerine uygun, emniyetli ve estetik prefabrik yapılar kullanılarak süreksiz yerleşim alanları kurulacak. Bu alanlar sel, su baskını üzere doğal afetlere karşı inançlı lokasyonlarda planlanacak ve yerleşim yerlerine elektrik, su ve kanalizasyon hizmetleri sağlanacak. Valiliklerce hazırlanan hareket planlarında belirlenen alanlara ait tahsis yahut protokol dokümanı Mevsimlik Tarım Çalışanları Bilgi Sistemi’ne (e-METİP) aktarılacak.
Sağlık hizmetleri
Genelgede sıhhat hizmetleri kapsamında, vilayet sıhhat müdürlükleri tarafından mevsimlik tarım emekçileri ve ailelerine yönelik aşılama, kronik hastalık taramaları ve taşınabilir sıhhat takımları ile sıhhat hizmetleri sunulacak. Vilayet sıhhat müdürlüklerince mevsimlik tarım işçiliğinin ağır olduğu bölgelerde kâfi sayıda çalışanının istihdamının sağlacağı belirtilen genelgede, ”İl sıhhat müdürlüklerince mevsimlik tarım işçiliğinin ağır olduğu bölgelerde kâfi sayıda sıhhat işçisinin istihdamı sağlanacak ve hizmet muhtaçlığına nazaran işçinin çalışma saatleri düzenlenecektir. Çalışan sıhhatinin korunması ve geliştirilmesi kapsamında vilayet sıhhat müdürlüklerince gerekli bilgilendirme faaliyetleri yapılacaktır” tabirlerine yer verildi.
Eğitim hizmetleri
Genelgeye nazaran çocukların eğitimi için süreksiz yerleşim alanlarında eğitim merkezleri oluşturulacak ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından eğitim hizmetleri koordine edilecek. Vilayet ulusal Eğitim Müdürlüklerince; süreksiz yerleşim alanlarında eğitim ve toplumsal faaliyetler için oluşturulan merkezin, öncelikle çocuklar için aktif bir eğitim merkezi olarak kullanılmasının sağlanacağına dikkati çekilen genelgede şu sözlere yer verildi:
“Çocukların eğitimi için süreksiz yerleşim alanlarında eğitim merkezleri oluşturulacak ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından eğitim hizmetleri koordine edilecek. Mevsimlik tarım çalışanlarının zarurî eğitim çağındaki çocuklarının eğitimlerini devam ettirmek üzere husus hakkında Ulusal Eğitim Bakanlığının ilgili yönerge/genelge kararları uygulanacaktır. Bu konuda koşullu nakit transferi üzere özendirici önlemler aktif biçimde uygulanacak, çocukların okul kıyafetleri ve gereçleri valiliklerce toplumsal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları aracılığıyla temin edilecektir. Vilayet ulusal eğitim müdürlüklerince; mevsimlik tarım emekçilerinin çocuklarının daimi ikametgahlarındaki okullarına döndüklerinde öğrenme kayıplarına yönelik telafi/yetiştirme eğitimleri yapılacaktır. Mevsimlik tarım çalışanları, daimi ikamet ettikleri vilayetlere geri döndüklerinde çalışma ve iş kurumu vilayet müdürlükleri, halk eğitimi merkezleri ve mesleksel eğitim merkezlerince; emekçiler ortasında yaygın eğitim muhtaçlığı olanlar tespit edilerek eğitim muhtaçlıkları karşılanacak, yetişkinlere okuma-yazma ve/veya meslek edindirme kursları, iş sıhhati ve güvenliği eğitimleri ile sosyal-kültürel faaliyetler düzenlenecektir. Özel eğitim gereksinimi bulunan çocuklar rehberlik araştırma merkezi müdürlükleri tarafından eğitim imkanlarından faydalandırılacaktır. Mevsimlik tarım personeli ailelerin çocuklarının eğitime erişimlerinin sağlanması hedefiyle il/ilçe ulusal eğitim müdürlükleri bünyesinde kurulan takımların vazifeleri müddetince ulaşım muhtaçlıklarının giderilmesi için gerekli önlemler Valiliklerce alınacaktır.”
Genelgeye göre, İçişleri Bakanlığı, mevsimlik tarım işçilerinin inançlı bir halde seyahat etmeleri için gerekli trafik kontrollerini artıracak ve gece saatlerinde seyahat yapmamaları sağlanacak. Süreksiz yerleşim alanlarının korunması ve asayişin sağlanması için kolluk kuvvetleri tarafından sistemli devriyeler yapılacak.
Sosyal hizmetler
Aile ve toplumsal hizmetler vilayet müdürlüklerince toplumsal hizmetler kapsamında, mevsimlik tarım personelleri ve ailelerinin bilgilendirilmesi sağlanacağı kaydedilen genelgede bayan, çocuk, engelli ve yaşlıların sunulan hizmetlerden yararlanacağı vurgulandı. Okul çağına gelmemiş çocuklar için ise aile ve Toplumsal Hizmetler Vilayet Müdürlükleri ve Vilayet Ulusal Eğitim Müdürlükleri tarafından süreksiz yerleşim alanlarında eğitim ve bakım hizmetleri için işçi görevlendirilebilecek. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sunulan gezici kütüphane, gezici müze ve gibisi hizmetlerin süreksiz yerleşim alanlarında faaliyet göstermesi gayesiyle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile koordineli çalışmalar yürütüleceği aktarılan genelgede şunlar yer aldı:
“Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından mevsimlik tarım çalışanı ailelerin çocuklarına yönelik toplumsal ve sportif faaliyetler yürütülecektir. Vilayet Müftülüklerince mevsimlik tarım personellerinin ve ailelerinin inanç ve ibadet muhtaçlıklarının karşılanması için gerekli tüm önlemler alınacak; çocuk işçiliğinin önlenmesine ve çocukların zarurî eğitime devam etmelerinin sağlanmasına ait olarak ailelerin bilgilendirilmesine yönelik çalışmalara dayanak verilecektir.”
Mevsimlik Tarım Emekçileri Bilgi Sistemi (e-METİP)
Mevsimlik tarım personeli olarak daimi ikametgahı dışında bir öbür vilayette çalışmak gayesiyle süreksiz olarak yer değiştirenlerin ve ailelerinin kimlik bildirimleri, bu şahısların yaşadıkları süreksiz yerleşim alanlarındaki kolluk kuvvetlerince alınacağı vurgulanan genelge şu formda devam etti:
“Bu bildirimler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile elektronik ortamda paylaşılacaktır. Bu bilgilerin e-METİP’e daima ve eksiksiz biçimde aktarılması için teknik altyapıya yönelik gerekli her türlü düzenleme Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı tarafından yapılacaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığına e-METİP’e kayıtlı olan mevsimlik tarım emekçilerinin ve aile bireylerinin kimlik numaralarını bildirecektir. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kullanılmakta olan Ulusal Eğitim Bakanlığı e-Okul İdare Bilgi Sistemi’nde yer alan mevsimlik tarım personellerinin çocuklarına ait kayıtlar e-METİP’e aktarılacaktır. Bu bilgilerin e-METİP’e daima ve eksiksiz biçimde aktarılması için altyapıya yönelik gerekli her türlü düzenleme Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılacaktır. Mevsimlik tarım personellerinin ve ailelerinin kimlik numaraları her sıhhat hizmeti sunumunda alınarak, sunulan hizmetlere ait bilgiler ferdî dataları içermeyecek formda e-METİP’e aktarılacaktır. Bu bilgilerin e-METİP’e daima ve eksiksiz halde aktarılması için altyapıya yönelik gerekli her türlü düzenleme Sağlık Bakanlığı tarafından yapılacaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı gerekli gördüğü takdirde e-METİP’in aktifliğinin artırılması hedefiyle öbür kamu kurum ve kuruluşlarından protokole gerek duymadan ferdî dataları içermeyecek halde bilgi talebinde bulunabilecektir. Tarım alanlarının geniş bölgelere yayılması nedeniyle mevsimlik tarım emekçilerinin kayıt altına alınması sürecinde kolluk kuvvetlerine kolaylık sağlamak hedefiyle Tarım ve Orman Bakanlığı taşra teşkilatı başta olmak üzere ilgili kamu kurum ve kuruluşları, muhtarlar ile ziraat odaları birlikleri ve mevsimlik tarım çalışanı çalıştıran tarla yahut bahçe sahipleri/işleticileri ve patronlar tespit ettikleri/çalıştırdıkları mevsimlik tarım personellerini kolluk kuvvetlerine bildirecektir.
İHA
