Amasya’da 1895 ve 1910 model Alman imali buharlı lokomotiflere talip olmayan kalmadı. 1. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşına tanıklık edip Alman ile İngilizlerin daha evvel talip olduğu antika lokomotifler, yıllardır bulunduğu Eski Çeltek Kömür İşletmesi’nden Amasya kent merkezine taşınarak sergilenmeye başladı. Amasya Vilayet Özel Yönetimi, yurt içi ve yurt dışından talipleri olan lokomotiflerin satılık olmadığını açıkladı.
Savaşlara tanıklık edip kömür ve silah taşıdılar
Prestijli müzelerin paylaşamadığı lokomotiflerin 1. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı sırasında İstanbul ile Anadolu ortasında kömür ve cepheye silah sevkiyatında kullanıldığı bedellendiriliyor. Bundan ötürü ‘Kurtuluş Trenleri’ de denilen lokomotifler görünüşleri itibariyle birbirlerine benzedikleri için ‘ikizler’ olarak da isimlendiriliyor.
Almanlar iki kez talip oldu
1987 ve 1988’de Alman Lokomotif Kulübü, lokomotifleri satın almak istedi. 1997 ve 1998’de bu sefer Rahmi Koç Müzesi Müdürü geldi. Lokomotifleri onaracaklarını, çalışır hale getireceklerini, sonra da müzede sergileyeceklerini söyledi. Müze, lokomotifleri devralmak istiyordu. Kömür işletmesi yeniden hayır dedi. İngiliz Tren Yolu Gönüllüleri isimli küme da Amasya’ya gelerek lokomotifleri gördü ve çok etkilendi. İşletme onlara da olumsuz yanıt verdi.
Geleneksel Türk El Sanatları Merkezi’nin bahçesine taşındılar
Lokomotifler 1940’ların başında Amasya’nın Suluova ilçesinde Devlet Demiryolları’na ilişkin Eski Çeltek’teki maden ocağına kaydı yapılmış. Ocak, 1958’de Eski Çeltek Kömür İşletmeleri’ne devredilince lokomotif de işletmenin demirbaşına geçmiş. 1971’de kömür havzalarındaki taşımaların kamyonla yapılmasına karar verilince lokomotiflerin hizmeti tamamlandı. Uzun devir işletmede sergilendi. Sonrasında da Amasya Valiliği tarafından vilayet merkezindeki Klâsik Türk El Sanatları Merkezi’nin bahçesine taşındı. Kente gelen yerli ve yabancı turistlerin ziyaretine açıldı.
Lokomotifler ulusal uğraş tarihi açısından da önemli
Amasya Vilayet Özel Yönetimi Genel Sekreteri Erdin Acar, bütün modülleri yepyeni olan lokomotiflerin çok sayıda talibi olmasına karşın satılmadığını açıkladı. Lokomotiflerin Ulusal Gayret tarihi açısından da değerine işaret eden Acar, “Bu lokomotifler 1. Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu’dan İstanbul’a kömür ve silah sevkiyatında kullanılmış. Çok büyük hizmetler vermişler. Bunun için Kurtuluş Trenleri deniyor. Artık de kentimize gelecek yerli ve yabancı konuklarımızın ziyaretine sunduk” diye konuştu.
İHA
