SANKO Üniversitesi Hastanesi Uzm. Psikoloğu Kübra Demirkesen Koçer, yeme bozukluğunun kilo ile ilgisinin bulunmadığını belirterek, “Yeme bozukluğu çocuğun yeme tavır ve davranışındaki bozukluktur” dedi.
Uzm. Psikolog Koçer, çocukta yeme meselelerinin 2-3 yaşlarında görülmeye başladığını, bu periyodun çocuklar açısından pek çok açıdan kuvvetli olduğunu söyledi. Bebeklerin bireyselleşip özgürlüğünü kazanmaya çalışırken tıpkı vakitte bakım verenden de kopmamaya çalıştığını kaydeden Uzm. Psikolog Koçer, “Ancak çocuğun kişiselleşme gayretine çocuğa bakım veren ebeveyn kızabilir, telaşlanabilir hatta suçluluk duygusu yaşayabilir” tabirlerini kullandı.
Çocuk ve ebeveyn ortasında “savaş ortamı” oluşabileceğini, her gün, her öğünde tekraren çocuk ve ebeveyn ortasında tıpkı senaryonun yaşanabileceğini hatırlatan Uzm. Psikolog Koçer, “Bu tansiyon gitgide artmaya; tansiyon arttıkça çocukta karşı koymalar ve çatışmalar da artmaya başlar. Buradaki çatışma çocuğun başka davranışlarına da tesir ederek tuvalet eğitimi, uyku nizamı, ebeveynle bağlantısı de bu tansiyonla zorluklar doğurmaya başlar” ikazını yaptı.
Yeme bozukluklarının çocukluk ve ergenlik çağında çocukların his, fikir ve davranışlarını olumsuz etkileyen kıymetli bir bozukluk olduğuna dikkat çeken Uzm. Psikolog Koçer, şöyle devam etti: “Yeme bozukluğu görülme oranı son yıllarda artış göstermektedir. Genetik, ruhsal ve toplumsal etkenlerin bir ortaya gelmesiyle yeme bozukluğu meydana gelebilir. Yanlışsız teşhis ve tedavi ile yeme bozuklukları tedavi edilebilmektedir. Yemeği reddetme yahut ağızda bekletme, yemek seçme, bir oburu yedirmeden kendi kendine beslenim olmaması, öğün vakitleri yaklaşınca kusma- ağlama- öfke patlamaları, yemek esnasında dolaşma, ayağa kalkma ve masada oturmama en sık rastlanılan problemlerdir. Çocuklarda yeme bozuklukları birçok nedenden meydana gelebilir. Alıştığı besinler harici yeni tat ve tecrübelere karşı olumsuz tavır davranış gösterebilir. Birincil bakım veren (Anne-baba-anneanne-babaanne-bakıcı) ve bebek ilgisindeki meselelerin yansıması; ebeveyndeki psikiyatrik hastalık, yeme bozukluğu var oluşu yahut ebeveyn kaybı sonrası yeme bozukluğu oluşabilmektedir. Ağız, yemek borusunu etkileyen cerrahi süreç yahut teneffüs yoluna bir şey kaçması üzere travmatik tecrübe sonrası gelişebilir.”
Kalp, akciğer yahut farklı bir tıbbi bozukluk yaşandığında da beslenme bozukluğu ortaya çıkabileceğini vurgulayan Uzm. Psikolog Koçer, anne babalara şu tekliflerde bulundu: Çocuğunuzu yemek yemesi için tehdit edip zorlamayın. Çocuğunuza sözlerinizle ve davranışlarınızla örnek olun. Çocuğunuzun bir yaşından itibaren kendi kendisine yemek yiyebilmesi için gerekirse kirlenmesini de göze alarak teşvik edin. Öğünlerde çocuğunuza alternatif seçimler sunun. Güzelleşmeler görebilmek ismine olumlu yeme davranışlarında toplumsal ödüllendirmeler verin. Çocuğunuzun makul sevmediği besinler varsa bu hususta katı davranmayın. Kesin, dengeli, net olun lakin davranış değişimleri için sert bir tavır göstermeyin. Öğünler için net vakit dilimleri belirleyin. Yemek vakti televizyon karşısında ya da oyun karşısında olmak yerine masaya oturarak yedirmeye ihtimam gösterin. Çocuğunuzun sevgi muhtaçlığına doyması gerekir, öfkeyle değil müspet hislerle yaklaşın. Bu tüm kurallar için en kıymetlisi dengeli olun”.
Ergenlik periyodundaki yeme bozukluğunun gelişim periyoduna bağlı ve çoklukla 13-14 yaşlarında daha sık görülebildiğini söyleyen Uzm. Psikolog Koçer, söyle konuştu: “Erken müdahale tedavi gidişatında çok değerli rol oynamaktadır. Ergenlik devri kişinin vücut biçimi ve kilosuna yönelik farkındalığın ve tasanın başladığı periyottur. Yeme bozuklukları çoklukla ergenlik devrinde başlamaktadır. Ebeveyn tavır ve davranışları, toplumsal medyanın harika vücut algısı tesiri, ergenlik periyodu yaşanılan anksiyete ve depresif bozukluklar, akran zorbalığı, fizikî yahut ruhsal şiddet, cinsel taciz ve yaşanılan kayıplar üzere travmatik tecrübeler; çocuğun hayır diyememe, hudut koyamama, fikir, his ve muhtaçlıklarını konuşamama, bağlarda ve aile içerisinde gereğinden fazla sorumluluk almak üzere kişilerarası bağlardaki sorun; genetik yatkınlık, klinik seviyedeki mükemmeliyetçilik, kişilik özellikler ve psikiyatrik bozukluklar da yeme bozukluğunun oluşmasındaki risk faktörlerindendir. Her ne kadar bayanlarda daha sık olduğunu düşünsek de erkeklerde görülme sıklığı son yıllarda önemli oranda artış göstermektedir. Bu belirtileri çocuğunuzda, etrafınızda hatta kendinizde gördüğünüzü düşünüyorsanız öncelikle bir ruh sıhhati uzmanına başvurun.”
Uzm. Psikolog Koçer, anne babalara mevzuyla ilgili tekliflerini şöyle sıraladı: “Çocuğunuzun vücut formu ve kilosunu eleştirmeyin. Fazla müdafaacı, denetimci yahut fazla ilgisiz davranmayın. Çocuğunuza alan bırakın. Çocuğunuzu bir oburunun çocuğuyla kıyaslamayın. Çocuğunuza rol model olun, evvel kendi yemek tavır ve davranışlarınızı düzenleyin. Yiyecekleri ödül olarak kullanmayın, toplumsal ödüllendirmeleri değerlendirin. His, niyet ve zorlandığı şeyleri tabir edebilmesi için çocuğunuzu destekleyin. Bu süreçte ne kadar zorlansanız da sabırlı ve sevgi ile yaklaşın. Bu tüm kurallar için en değerlisi dengeli olun.”
İHA
