Politik psikoloji biliminin kurucularından Prof. Dr. Vamık Volkan, savaşları politik psikoloji perspektifinden ele aldı. Prof. Dr. Volkan, Ukrayna savaşını başlatan faktörlerden birinin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in narsistik eğilimleri olduğunu belirtirken, İsrail’in Gazze’ye ataklarına yönelik ise “Nazi hayaleti” değerlendirmesinde bulundu.
Politik psikoloji biliminin kurucularından olan dünyaca ünlü bilim insanı Kıbrıs Türkü Prof. Dr. Vamık Volkan, Yakın Doğu Üniversitesi’nde verdiği konferansta savaşların başlamasının altında yatan ruhsal ögeleri günümüzden örneklerle kıymetlendirdi. Mesleğinin değerli bir kısmında politik psikoloji kapsamında savaşların psikanaliz boyutunu ele alan Prof. Dr. Vamık Volkan, “Neden Savaşlar Var?” konferansı ile günümüzde süren savaşlarla ilgili dikkat çeken yorumlarda bulundu.
Yakın Doğu Üniversitesi Mükemmeliyet Merkezi’nin düzenlediği “Konferans Serisi” kapsamında, ana vatanında “savaşı” ele alan Prof. Dr. Volkan’ın konferansı, fiyatsız olarak halka açık gerçekleştirildi. Tarihten günümüze savaşların nedenlerinin ayrıntılı bir halde incelendiği konferans, yeni memleketler arası krizler hakkında kıymetli bir perspektif sundu.
Yoğun iştirakle gerçekleşen konferansın açılış konuşmasını üniversitenin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Nur Köprülü yaptı. Konuşmasında son yıllarda yaşanan savaşların, bilim insanlarını savaşları tekrar tahlil etme ve irdelemeye yönlendirdiğini belirten Prof. Dr. Nur Köprülü, savaşların sırf askeri strateji ve siyasetlerle değil, tıpkı vakitte sosyolojik, ekonomik ve insani boyutlarıyla da ele alınması gerektiğini vurguladı.
“Putin’in kurtarıcı fantezisi var”
Siyasi güce sahip bir politik başkanın ruhsal yapısının savaşlarda kıymetli bir rol oynadığını vurgulayan Prof. Dr. Vamık Volkan, bu kapsamda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i ele aldı. Vladimir Putin’in şahsî tarihinin ve narsistik eğilimlerinin, önder olarak Ukrayna savaşını başlatmasında değerli bir rol oynadığını belirten Prof. Dr. Vamık Volkan, şu tespitlerde bulundu:
“Vladimir Putin, narsisizmi olan biri. Bu aslında abartılı olmadığı takdirde gerekli olan bir özellik. Bu özelliği abartılı olan kimi başkanlar berbat olurken, bunu istikrarda tutanlar ise kurtarıcı başkan olabiliyor. Putin’in hayatı ise buna bir örnek olabilir. Putin’in babası askerdi, Putin doğmadan yıllar evvel ülkede yaşanan olaylarda halk açlıktan ölüyor ve toplu mezarlara gömülüyordu. 2. Dünya Savaşı’nda, St. Petersburg kuşatması sırasında ağabeyi Naziler tarafından alınmış ve sonrasında ölmüştü. Putin’in babası kurşun yarası aldığı için hastanedeydi ve taburcu olup meskene gittiğinde eşinin de açlıktan ölen bireylerle birebir çukura götürülmek için alınacağını gördü. Eşinin yaşadığını anladı ve bu duruma pürüz oldu. Eşini alıp konutlarına götürdü ve kurtardı. Ölen oğlu ise binlerce şahısla gömüldü ve nerede olduğunu bile bilmiyorlardı. Almanlar gidince 9 yıl sonra Putin doğdu. Anne ve babası Putin’e yaşadıklarını anlatmadı ancak konuşulanları duyarak büyümüştü. Bu durum Putin’de ’kurtarıcı fantezisi’ geliştirdi. Bu fantezi ile büyüyüp başkan oldu. Putin başkan olduktan sonra ülkede bir kurum oluşturuldu ve Putin’in yıllar evvel ölen kardeşinin gömüldüğü yer bulundu. O yıllarda ülkede yavaşça 1940’lı yıllara dönüş başlamıştı. Ardından Putin’in Ukrayna’da çatışmaları başlatmadan evvel yaptığı konuşmalar incelendiğinde, yaşadığı geçmişin izlerini taşıdığını gözlemledik.”
İsrail, geçmişten bugüne taşıdığı hayali Naziler ile mi savaşıyor?
Prof. Dr. Volkan, “Savaşların başlatılmasına ve sürdürülmesine neden olan ekonomik, türel ve politik pek çok gerçekçi faktörler vardır. Lakin bu faktörlerin arkasında çeşitli ruhsal ögelerin da bulunduğu aşikardır” dedi. Bu noktada “Büyük Küme Kimliği” kavramına değinen Prof. Dr. Volkan, İsrail’in Gazze’de yürüttüğü yıkıcı savaşı da bu kavram üzerinden ele aldı.
Etnik yahut dini kümelerin kendilerini taarruz altında hissettiklerinde, sahip oldukları “Büyük küme kimliği” hissinin daha ağır ve “toplam” hale geldiğini vurgulayan Prof. Dr. Vamık Volkan, birebir vakitte kendilerine yönelen şiddetin, geçmişte yaşadıkları çok şiddet içeren felaketlerin dayanılmaz anılarını da uyandırabileceğini söyledi. Bu felaketleri “seçilmiş travmalar” olarak pahalandıran Prof. Dr. Volkan, bunların jenerasyondan nesile aktarılan ve kümenin kültürel ve politik kimliğini oluşturan öykünün ayrılmaz bir modülü haline geldiğini belirtti.
Yahudi toplumunun “seçilmiş travmasının” 2. Dünya Savaşı’nda Naziler tarafından uğradıkları “soykırım” olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Volkan, “Bu travmalar, daha evvel mağdur olmuş kümelerin geçmiş ve şimdiki tehditler ortasında ayrım yapmasını zorlaştırıyor. Bir vakitler yok edilmekle tehdit edilen ve bu dehşeti yeni olaylarla hatırlayanlar, tesirli bir halde geçmişte yaşıyorlar. Geçmiş ve şimdiki tehditler karşılaştırılabilir olmasa bile, travma mağdurları yeni düşmanı eskisiyle eş tutma eğilimindedir ve bir halk olarak hayatta kalmak istiyorlarsa tehdit edici gücü ortadan kaldırmaları gerektiğine inanırlar. İsrail, hala geçmişindeki Nazi hayaleti ile savaştığı için Gazze’de bu kadar acımasız” tabirlerini kullandı.
Prof. Dr. Vamık Volkan, yaşadığı savaş anılarını anlatarak kelamlarını şöyle noktaladı:
“Ben Kıbrıslı bir Türküm, her yıl buraya geliyorum, bizim kimliğimizin gelişimini etkileyen birçok öge var. Ben çocukken Kıbrıs üzerinde süren çatışmalarda bir İngiliz Spitfire uçağının bir İtalyan askeri uçağı vurduğunu gördüm. Yerlere yayılan cam modüllerini anımsıyorum. Küçücük bir cam modülünü almış ve uzun yıllar konutumda saklamıştım. Hala Amerika’daki konutumda saklıyorum. Ortadan geçen onca yıldan sonra gördüm ki; Filistin’deki 1974’deki savaşı ve Mısır-İsrail savaşından sonra Filistinliler topladıkları taş parçacıklarını kendi bayraklarının renkleri ile boyatıp cebinde taşıyormuş. Hepimiz savaşlardan sonra bizi endişelerimizden muhafazası için tutunacak bir şeyler buluruz.”
İHA
