Sıfır araç alacaklara anlaşılan ve teslim alınan tarihlerdeki fiyat farkları konusunda ikazlarda bulunan Avukat Mücahit Küçük, bayilerde teslimattan evvel kesilen proforma faturaların bir teklif niteliğinde olduğunu söyleyerek, “Vatandaşlar proforma fatura değil, alım yapıldıktan sonra gerçek faturalarını almalı” dedi.
Proforma faturaların gerçek fatura yerine geçmediğini ve teklif niteliği taşıdığını söyleyen Avukat Mücahit Küçük, “Son vakitlerde sıfır araç satın alan vatandaşlardan bayilerin aracın satın alınması esnasında kararlaştırılan bedelden daha fazla bedel istenildiği tarafında şikâyetler artmaktadır. Sıfır araç satan bayiler, satışı yapılan aracın teslimine kadar geçen müddette satılan aracın fiyatının arttığı gerekçesiyle vatandaşlardan anlaşılan bedelden farklı olarak meydana gelen fiyat artışını da talep etmektedir. Hatta birtakım bayiler istenilen fiyat farkının ödemesi yapılmadığı takdirde aracın tesliminden kaçınmaktadırlar. Uygulamada sıfır araç satan bayiler, vatandaşların satın almayı kararlaştırdığı araçların niteliğini ve satış bedelini gösteren proforma fatura düzenleyerek aracın teslimini daha sonra gerçekleştirileceğini söyleyerek araç satım sürecini gerçekleştiriyorlar. Lakin bu durum vatandaşların aleyhine sonuç doğurabilecek niteliktedir. Zira ticari hayatta proforma fatura, şimdi gerçek bir ticari süreç gerçekleşmeden evvel müşteriye sunulan ve gelecekteki bir satışın yahut sürecin şartlarını ve detaylarını özetleyen bir fatura tipidir. Satıcı tarafından hazırlanan proforma fatura, müşteriye sunulan bir teklif olarak kabul edilir ve rastgele bir ödeme yapılmadan evvel, müşteri tarafından onaylanması ve kabul edilmesi gereken tüm şartların açıkça belirtilmesini sağlar. Proforma fatura, gerçek bir faturaya misal, fakat bir süreç gerçekleşmediği için resmi bir doküman olarak kabul edilmez. Bunun yerine, bir proforma fatura, bir süreç yapılacağı vakit gerçek bir fatura olarak kullanılmak üzere hazırlanmış bir öncü dokümandır. Çoklukla, satılan malın tesliminin uzun süreceği ithalat- ihracat süreçleri üzere milletlerarası süreçlerde yahut satılan malın şimdi satıcının himayesinde olmadığı durumlarda kullanılır ve mal yahut hizmetlerin gönderilmesi için gerekli olan tüm ayrıntıları içeren belgedir” dedi.
Küçük, vatandaşların alım yapıldıktan sonra gerçek faturalarını kestirmeleri gerektiğini söyleyerek, “Hukuken de proforma fatura, bir süreç gerçekleşmeden evvel müşteriye sunulan bir teklif niteliğinde olduğundan resmi bir doküman olarak kabul edilmemektedir. Bu nedenle, proforma faturanın tüzel niteliği satıcılar tarafından kesilen gerçek fatura kadar yüksek değildir. Yani proforma faturanın ismi her ne kadar fatura olarak geçse de yürürlükte olan kanunlarımız kapsamında bir fatura niteliğine sahip değildir. Münasebetiyle meydana gelebilecek uyuşmazlıklarda ellerinde yalnızca proforma fatura olan vatandaşlar proforma faturaya dayanarak satın alınan aracım teslimi için bayileri zorlayamayacaktır. Yargıtay da tüketici uyuşmazlıklarına ait bir kararında proforma faturayı “gerçek manada fatura olmayan satış teklifi mahiyetindeki” evrak olarak tanımlamıştır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu da ticari nitelikteki bir uyuşmazlıkta proforma faturayı “Proforma fatura gerek (sözleşmenin akdedildiği tarihte yürürlükte bulunan 6762 s.) Türk Ticaret Kanunu (m.23) ve gerek Vergi Usul Kanunu (m.229 vd) manasında bir fatura olmayıp, satıcının, satım konusu malın niteliklerini ve bilhassa satış meblağını gösterdiği bir metindir” olarak tanımlamıştır. Bu sebeplerle vatandaşların sıfır araç alırken bayiler tarafından düzenlenen proforma faturayı değil gerekli ödemeler yapıldıktan sonra gerçek faturanın kestirilerek faturayı almaları ileride aracın tesliminde yaşanabilecek düşüncelerin doğmasını engelleyecektir. Zira faturanın kesilmesinden sonra meydana gelecek fiyat artışları artık vatandaşları ilgilendirmeyecek bayilerin faturaya nazaran teslim yapması gerekecektir” tabirlerini kullandı.
İHA
