Eskişehir Türk Ocağı’nda gerçekleştirilen ’İrfan Medeniyeti’ başlıklı Ramazan konferansında konuşan Prof. Dr. Mustafa Yıldırım, “Asıl olan insandır, onun gönlüdür. Zira yere göğe sığmayan Allah bir müminin gönlündedir, gönül inciten Allah’ı incitir” dedi.
36 yıldır Ramazan’ın her pazarında devam eden ve artık bir klasik hale gelen Ramazan konferanslarının bu yılki son konferansında Prof. Dr. Mustafa Yıldırım konuşma yaptı. Yıldırım, ’İrfan Medeniyeti’ bahisli konuşmasında, “İrfan sözcüğü ’arafe’, bilmek ve anlamak fiilinin bir türevi olarak gerçeği manaya konusundaki sezgi yeteneği, görgü ve sezgiden kaynaklanan ruh uyanıklığıdır. Ayrıyeten eşyanın hakikatine vakıf olma, hayatın sırrını çözme, her olaya hikmet gözüyle bakabilme halidir. Lisanımızda daha çok ’ilim’ sözcüğüyle birlikte kullanılıp, ’ilim-irfan’ biçiminde klişeleşmiştir. Gerçekte asıl olan ilimdir. İrfan ilim üzerine bina edildiği vakit daha hoş bir mana tabir eder. Bu sebeple eskilerin örnek şahsiyetleri ’ilim-irfan sahibi’ halinde nitelemeleri bu açıdan kıymetlidir. Ancak günümüzde bu cins bir nitelemenin pek yapılamadığı, ilim sahibi pek çok insan için ’irfan’ niteliğinin eksik kaldığı da bir vakıadır. Halka açık ya da özel tartışmalarda kendi bildiğini tek gerçek kabul eden ve kendi görüşü dışındaki her kanıyı reddeden ilim erbabını müşahede ettikçe, kelam konusu terkipte ’irfan’ ögesinin eksikliği daha rahat gözlenmektedir” tabirlerini kullandı.
“Yere göğe sığmayan Allah bir müminin gönlündedir, gönül inciten Allah’ı incitir”
Sezgi yeteneği ve ruh uyanıklığı olarak tanımlanan irfanın savm, salât, hac üzere hali ibadetlerin kazandırılması gereken pahaları söz ettiğini belirten Yıldırım,
“Ömrü günahla geçen bayanın kuyudan ayakkabısıyla çıkardığı suyla bir hayvanı hayata döndürdüğü için affolunması, ömrü ibadetle geçen birinin de bir kediyi aç bırakarak vefatına sebep olduğu için cezayı hak etmesi ile ilgili hadisler dikkate alındığında bu konu daha düzgün anlaşılmaktadır. Bu irfan anlayışıdır ki, Anadolu insanına hayranlık uyandıracak derecede çeşitli vakıflar kurdurtmuştur. Sadaka taşları, hanlar, hamamlar, şifahaneler, mabetler, dârü’l-acezeler, eğitim kurumları, göçmen kuşlar, sokak hayvanları, çalıştığı konutun eşyasını kıran hizmetçiler için kurulan vakıflar ve saymakta zorluk çekeceğimiz birçok yardım kuruluşları daima bu irfan geleneğinin tezahürleridir. Evet, irfan medeniyeti bir gönül medeniyetidir. Asıl olan insandır, onun gönlüdür. Zira yere göğe sığmayan Allah bir müminin gönlündedir, gönül inciten Allah’ı incitir. Tam bu noktada Anadolu Mevlevi kültürü ile ilgili kimi hatırlatmalar yapmak uygundur diye düşünüyorum” formunda konuştu.
“O irfan pırıltılarının aydınlattığı günlerin geleceğine yürekten inanıyorum”
’Mevlevî, vücudu ile ruhu ortasında âhenk ve tutarlılık olan insandır’ tasavvufunun en önemli ögelerinden birinin ’edeb’ olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Yıldırım, şöyle devam etti:
“Tasavvufta edeb, her şeye ve her konuya yayılmıştır. ’Ehl-i irfan ortasında aradım, kıldım taleb, Her hüner makbul imiş, illâ edeb, illâ edeb’ kelamı sûfîlerin hareketlerinde kıymetli yer fiyat. Edeb eğitimle olur. Bir insanın bu âhenkli, mûtedil ve dengeli formasyonu kazanabilmesi için muhakkak bir eğitimden geçmesi gerekir. Bu talim ve terbiyenin merkezi de Mevlevi dergâhları idi. Buralarda eğitilen sufi, her şeyden önce öteki insanlara ve cemiyet tertibine son derece saygılı, kendini sürekli art planda tutmasını bilen ve her vakit kendine nispeten diğerlerine öncelik tanıyan şık bir kişiydi. Gün geçtikçe yalnızlaşan, yalnızca kendi menfaatini düşünen, teknolojinin esiri haline gelen, hatır-gönül hislerinden, nezaket ve nezahetten gitgide uzaklaşan günümüz beşerinin Kur’an medeniyetinin irfan pınarıyla buluşması bir âb-ı hayata kavuşması kadar değer arz etmektedir. Ben insanımızın fıtratında irfan mayasının her vakit mevcut olduğuna, ariflerimizin himmet ve çabasıyla tekrar o irfan pırıltılarının aydınlattığı günlerin geleceğine yürekten inanıyorum.”
Soru ve karşılıklardan sonra Eskişehir Türk Ocağı Lideri Prof. Dr. Nedim Ünal’ın teşekkür konuşması ve şükran beratı takdimi ile program sona erdi.
İHA
