featured

Çırpınırdın Karadeniz Bestesinin Göz Doldurucu Hikayesi

Çırpınırdın Karadeniz bestesinin yazılışı ve bestelenişi Azerbaycan ve Türkiye arasındaki kadim dostluğun hangi boyutta olduğunu gözler önüne süren bu eser I. Dünya Savaşı Osmanlı’sına kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Azerbaycan ile Ermenistan ilişkilerinin dünya gündemini çokça meşgul ettiği şu günlerde, bu konuyu gündeme almak istedim. Bu vesileyle, kardeşlerimizin yalnız olmadıklarını ve asla yalnız kalmayacaklarını unutmamak gerek.

Yazılışı ve Bestelenişi

Çırpınırdın Karadeniz 15 Kasım 1914’te Azerbaycan’ın milli şairi Ahmed Cevad tarafından kaleme alınmıştır. 1918’de de Azerbaycanlı Üzeyir Hacıbeyov tarafından bestelenmiştir.

Ahmed Cevad kimdir?

Azerbaycanlı Ahmed Cevad 1892 yılında doğdu. Gürcüce’den çevirileriyle bilinen şair Azerbaycan Ulusal Marşı ve Azerbaycan-Türkiye ortak mirası olan Çırpınırdın Karadeniz şiirinin yazarıdır. 1937 yılında ise Stalin tarafından “karşı devrimci’’ diye suçlanarak idam edilmiştir.

Çırpınırdın Karadeniz’in Hikayesi

1914’te Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesi münasebetiyle Osmanlı’nın Kafkasya Cephesi’nde savaşacak olan Kafkas İslam Ordusu kurulmuştur. Bu ordu Enver Paşa’nın emriyle ve tamamen Müslümanlardan oluşmaktadır ve ordu komutanı Enver Paşa’nın üvey kardeşi olan Nuri (Killigil) Paşa’dır. Ahmed Cevad’ın Kafkas İslam Ordusu’na olan hayranlığı neticesiyle Çırpınırdın Karadeniz’i kaleme almıştır.

Osmanlı Devleti ile aralarında Azerbaycan Milli Şurası’nın da bulunduğu Kafkasya devletleri arasında 8 Haziran 1918 yılında Batum Antlaşması imzalanmıştır. Batum Antlaşması’ndaki “dostluk ve karşılıklı yardım’’ maddesi gereğince Osmanlı Devleti gerektiği takdirde Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’ne silahlı yardım yapmayı kabul etmiştir. Osmanlı Devleti o dönemlerde I. Dünya Savaşı ile uğraşırken Azerbaycan ise Rus ve Ermeni tacizlerine maruz kalmaktadır.

Nitekim 1918’de Ruslar ile Ermenilerin Azerbaycan Gence’ye saldırıp 40000’e yakın çocuk kadın yaşlı demeden katlettiklerinde Azerbaycan Milli Şurası’nın başkanı Mehmed Emin Resulzade Batum Antlaşmasının 4. Maddesine uygun olarak Osmanlı Devleti’nden askeri yardım istemiştir. Enver Paşa’ya ulaşan mektuba cevap hiç gecikmemiş, Enver Paşa’nın emriyle Nuri Paşa önderliğindeki Kafkas İslam ordusu Azerbaycan Gence’ye ilerlemiştir. Halkın büyük desteğiyle karşılaşan Nuri Paşa ve askerleri yerel halkın da savaşma isteğiyle onlara 45 günlük bir süreyle askeri eğitim vererek silahlandırmış, 15 Eylül 1918’de Azerbaycan başkenti Bakü’ye kadar olan tüm bölgeleri kurtaran Nuri Paşa ve Kafkas İslam Ordusu coşkuyla karşılanmış, dahi bestekar olarak bilinen Üzeyir Hacıbeyov, Nuri Paşa ve ordusunun zaferine ve Azerbaycan’ın işgalden kurtuluşuna ithafen Ahmed Cevad’ın şiiri olan Çırpınırdın Karadeniz’i bestelemiştir.

Çırpınırdın Karadeniz iki devlet tek millet deyiminin tam merkezinde olan bir eser olup günümüzde hala popülerliğini korumaktadır.

Sözleri

Çırpınırdın Karadeniz
Bakıp Türk’ün bayrağına
Ah ölmeden bir görseydim
Düşebilsem toprağına

Sırmalar sarsam koluna
inciler dizsem yoluna
Fırtınalar dursun yana
Yol ver Türk’ün bayrağına

Kafkaslardan aşacağız
Türklüğe şan katacağız
Türk’ün şanlı bayrağını
Turan ele asacağız
Azerbaycan bayrağını
Karabağ’da asacağız

 

Epik bir anlatıma sahip olan bu şiir umarım yüzyıllarca tüm Türk yurtlarında söylenilmeye devam eder. Ayrıca besteyi okumasıyla ünlü olan Azerin adlı Azerbaycan Türkü sanatçımızın sesine zeval gelmesin temennilerimi de eklemeyi unutmayayım.

 

Azerin – Çırpınırdın Karadeniz harika yorumu.

 

Azerin ve Emre Yücelen Çırpınırdın Karadeniz tarihi hakkında konuşma.

 

Çırpınırdın Karadeniz Bestesinin Göz Doldurucu Hikayesi

Tamamen Ücretsiz Olarak Bültenimize Abone Olabilirsin

Yeni haberlerden haberdar olmak için fırsatı kaçırma ve ücretsiz e-posta aboneliğini hemen başlat.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bizi Takip Edin